 |
Pierwsze wzmianki historyczne o japońskiej stolicy pochodzą z około 660 r. p. n. e. kiedy to legendarny wódz Kamu-Yamato-Iware-Hiko, po dotarciu drogą morską do rejonu dzisiejszego miasta Osaka, wyparł na północ plemiona Ainów osiągnął tereny na południe od Kioto - prowincję Yamato.
Jeszcze do VI w. państwo japońskie zajmowało niewielki, południowo-wschodni obszar wysp.
Między pierwszym, a czwartym wiekiem naszej ery Japonia utrzymywała dość ścisłe związki z Koreą.
Właśnie stamtąd w roku 538 lub 552 wodzowie japońscy otrzymali złocony posążek Buddy i pewną ilość tekstów sakralnych.
Nowa religia wywołała duże zainteresowanie i bardzo szybko zdobyła sobie licznych zwolenników. |
Opór konserwatystów został złamany dzięki wsparciu rodu Soga i działalności wybitnej osobistości tamtych czasów - Taishi Shotoku, znanego szerzej jako książę Shotoku.
Uczony, mecenas sztuki i zręczny polityk zainicjował w 607 roku wysłanie do Chin japońskiego poselstwa, które przywiozło wieści o wspaniałym rozkwicie Państwa Środka pod panowaniem dynastii Sui, a od 617 roku - dynastii Tang. Był twórcą pierwszej japońskiej konstytucji, wniósł również wielki wkład w rozwój sztuk walki w ich pierwotnym kształcie.
Po śmierci księcia Shotoku wpływy rodu Soga zmalały na rzecz rodziny Fujiwara.
Jej protoplasta - Katamori - energicznie wprowadzał, wzorowane na chińskich, elementy władzy centralnej i stworzył podstawy późniejszej władzy cesarskiej kontrolowanej jednak w istocie przez jego ród. |
 |
Epoka Nara 710 - 794 r.n.e.
Epoka Nara rozpoczyna się przeniesieniem dworu cesarskiego do specjalnie w tym celu zbudowanego miasta Heijo-kyo, wzniesionego w latach 708-712 (obecnie Nara). Przy jego planowaniu wzorowano się na ówczesnej stolicy Chin - Chang'an. Władcy epoki przede wszystkim dążyli do scentralizowania państwa, stosując wprowadzony jeszcze w roku 702 pierwszy japoński pisany kodeks prawny - Taiho. Dokonywał on między innymi podziału społeczeństwa na 3 grupy, które stanowili: cesarz i jego rodzina, wolni poddani (urzędnicy i dzierżawcy państwowi) oraz niewolni poddani. Zachowano japoński wzorzec dziedziczenia stanowisk zależny od stanu urodzenia. Kraj podzielono na prowincje (kuni), którymi zarządzali prowincjonalni gubernatorzy (kokushi), a prowincje dzieliły się na powiaty (kori) i były zarządzane przez naczelników (gunji). |
 |
W oparciu o spis siły roboczej dokonano podziału ziemi, której jednostkową miarą powierzchni był 1 tan. Mężczyzna dostawał 2 tan, a kobieta dwie trzecie. Podatki płacono głównie w plonach oraz tkaninach, ale preferowano robociznę i służbę wojskową w armii poborowej. Zbyt wysokie podatki stały się jednak powodem masowych ucieczek do klasztorów lub na służbę do pańskich rezydencji i porzucania ziemi.
Podobnie jak porzucanie ziemi, zjawiskiem szkodliwym dla władzy centralnej okazało się nadanie arystokracji i instytucjom religijnym ziem całkowicie lub częściowo zwolnionych od podatków. Patronat rodu Soga zapewnił religii stabilną pozycję i jako religia państwowa, buddyzm zyskał przychylność i wsparcie materialne możnych.
W początkowym stadium buddyzm był kultem, który miał chronić ludzi przed złem. Wśród mnichów byli nauczyciele, lekarze, inżynierowie, a w ramach działania świątyń opiekowano się także sierotami oraz osobami starszymi. Z czasem świątynie zaczęły też pełnić rolę ważnego aparatu obrony państwa. |
Jednak rosnąca popularność i wpływy świątyń buddyjskich - dzięki wsparciu rodziny cesarskiej oraz poszczególnych możnych - stworzyły warunki do stopniowego mieszania się mnichów w sprawy rządzenia. Należy w tym miejscu wyjaśnić, że wpływy mnichów nie polegały tylko na zręcznym manipulowaniu posunięciami głowy państwa.
Ówczesne klasztory zostały zamienione na warownie, w których zawsze było pełno wszelkiego rodzaju włóczęgów, noszących habit mnicha tylko po to, aby łatwiej ukryć oręż przeznaczony do zbójeckich wypraw. Klasztory toczyły ze sobą wojny, popierając zwalczające się partie polityczne i z czasem stały się czynnikiem poważnie zagrażającym bezpieczeństwu państwa. Doszło nawet do próby zamachu stanu i sięgnięcia po cesarski tron. Przedsięwzięcie to nie udało się jednak, a jego przywódcę w roku 769 wygnano z kraju.
Jednocześnie w przygranicznych wojnach lokalni feudałowie wychowywali sobie liczne zastępy świetnie wyszkolonych żołnierzy i dowódców. Co ważniejsze, żołnierze ci czuli się raczej wiernymi poddanymi swojego bezpośredniego wodza niż tronu cesarskiego. Owi wojownicy, późniejsi samuraje, żyli ascetycznie według szczegółowego, choć wówczas jeszcze nie pisanego, kodeksu Bushi-do. I tak do największych wpływów doszły rody Taira i Minamoto. Drugi z wymienionych znany jest w sztukach walki jako Genji - tak bowiem czyta się po chińsku ideogram oznaczający jego nazwę. |
 |
| Otwarty konflikt z buddyjskim klerem zdecydował o przeniesieniu stolicy przez cesarza Kammu do Nagaoka-kyo w prowincji Yamashiro, której budowę rozpoczęto w 784 roku. Intrygi pałacowe inspirowane przez Fujiwarów i pasmo nieszczęść jakie spadło na cesarza sprawiły, że Kammu zdecydował o ponownych przenosinach stolicy w 794 r, tym razem do Heian-kyo (dzisiejsze Kioto). |
Okres Heian od 794 do 1185 roku
Heian to czas względnego spokoju wewnętrznego. Po 838 roku zostają zerwane oficjalne stosunki z państwem chińskim, czego skutkiem był intensywny rozwój kultury narodowej, wolnej już od chińskich wpływów. Granice między poszczególnymi klasami społecznymi stają się coraz wyraźniejsze, a dzięki nadaniom ziemi wzrasta gospodarcza i polityczna rola arystokracji. Nie jest to już jednak szlachta dworska, jak mieszkańcy stolicy, a związana ściśle z wojną i to właśnie ona zaczęła przejmować władzę w państwie. Jednocześnie zmniejszała się realna władza cesarza, który z czasem będzie tylko panować, natomiast najważniejsze decyzje będą podejmowali kanclerze (kanpaku).
Urząd ten zmonopolizował w tamtych czasach najpotężniejszy ród możnowładczy Fujiwara, gdy od 866 roku Yoshifusa został regentem sprawującym władzę w imieniu małoletniego cesarza. Ród Fujiwara utrzymywał swoje wpływy w rodzinie cesarskiej regularnie wżeniając się w nią, dzięki czemu każdy kolejny potomek cesarski był równocześnie wnukiem głowy rodu. Szczyt ich potęgi przypadł na lata sprawowania przywództwa przez Michinagę w latach 966-1027. W okresie dominacji rodu Fijiwara (2 poł. IX - 2 poł. XII w.) nastąpił wielki rozwój sztuki i literatury, jednak całkowicie zawaliła się centralna administracja.
Stopniowo zaostrzająca się rywalizacja między rodami Taira i Minamoto przyjęła wkrótce formę otwartej wojny domowej Genpei. W pierwszym etapie, po kilku bitwach zakończonych walnym starciem w 1159 roku, Taira rozbili przeciwników i bezwzględnie rozprawili się z nimi. Szczególne zasługi miał tu wybitny strateg i człowiek niezwykle okrutny - Kiyomori Taira (1118 - 1181). Z pogromu ocalało tylko kilku wybitnych przywódców, a wśród nich sławni bracia Yoritomo i Yoshitsune. Obydwaj podjęli walkę, początkowo polityczną przy pomocy Fujiwarów, a później zbrojną z pomocą Tokimasa. Kiedy w 1181 roku umarł Kiyomori, przez pewien czas Tairowie byli pozbawieni przywództwa tego wybitnego stratega. Minamoto tymczasem napierali coraz silniej. W 1184 roku wyrzucili Tairów z Kioto, a 25 kwietnia 1185 r. Yoritomo-Minamoto ostatecznie przechyli szalę zwycięstwa w bitwie morskiej w cieśninie Dannoura. |
Okres Kamakura - 1185-1333
W 1192 roku cesarz nadał zwycięskiemu Yoritomo Minamoto tytuł Seii Taishogun, znaczającego "naczelnego generała, który podbił barbarzyńców". Po raz pierwszy został on nadany w końcu ósmego wieku Sakanoune Tamarumaro za zasługi w walkach z Ainami. |
 |
Teraz jednak, właśnie od roku 1192, poza honorowym wyróżnieniem, tytuł ten będzie oznaczał kogoś w rodzaju "hetmana koronnego" - osobę faktycznie sprawującą władzę w feudalnym państwie japońskim.
Owoce zwycięstwa, w postaci zdobycia pierwszoplanowej pozycji w państwie są kąskiem bardzo łakomym. Wkrótce dochodzi zatem do konfliktu między wzorem uczciwości i cnót rycerskich - Yoshitsune, a wyśmienitym dyplomatą i mistrzem intrygi - Yoritomo.
Po latach walk, osaczony przez przeciwników, Yoshitsune popełni wraz ze swym najwierniejszym przyjacielem - Benkei - rytualne samobójstwo.
Tymczasem Yoritomo postanawia oddalić się od pełnego niebezpiecznych intryg dworu cesarskiego i stworzyć ośrodek administracji wojskowej i politycznej w Kamakura skąd bierze się nazwa całego okresu historycznego. I tak szogun Yoritomo sprawował władzę pod pozorem wykonywania rozkazów cesarza i wkrótce osiągnął nieograniczone wpływy. Po jego śmierci urząd szoguna był kontrolowany przez chrzestnego ojca Yoritomo - Tokimasa Hojo.
Początkowo członkowie rodziny Hojo byli regentami marionetkowych szogunów, których sami mianowali. Od 1219 roku regencja stała się jednak dziedziczna i w ciągu wielu następnych lat ród Hojo rozciągnął nad kolejnymi szogunami takie wpływy, jakie w swoim czasie mieli nad cesarzem Fujiwarowie.
W roku 1268 przybyli na dwór cesarski wysłannicy koreańscy z pismem od Kubilaj-chana (1215 - 1294) - mongolskiego założyciela dynastii Juan w Chinach, wnuka Czyngis-chana - przywódcy państwa sięgającego od wschodnich rubieży Polski do Korei. |
Obowiązki "shikkena", faktycznie kontrolującego szoguna i cesarza, sprawował wówczas Tokimune Hojo. Pismo Kubilaj-chana pozostawia on bez odpowiedzi i odprawia z niczym następne poselstwa Mongołów. Niektóre źródła podają nawet, że wysłannicy Kubilaj-chana zostali zgładzeni. Była to obelga, będąca w istocie odmową uznania zwierzchnictwa ówczesnego "Pana Świata" nad Japonią.
W 1274 roku ląduje na Kyushu potężny desant Mongolski. Lokalni władcy stawiają opór z niezwykłą ofiarnością. Byłby on jednak bezowocny wobec liczebnej przewagi i możliwości bojowych ówczesnych oddziałów mongolskich, gdyby nie tajfuny, które rozbiły flotę napastników. Poirytowany Kubilaj-chan wysyła zatem w roku 1281 prawie stutysięczną armię na okrętach doskonałych żeglarzy koreańskich. Przygotowująca się do odparcia nowej agresji Japonia przeżywa niezwykłe chwile. Mimo zaciekłych waśni wewnętrznych cały naród staje do obrony kraju, buduje gigantyczne fortyfikacje. Flota napastników nie mogąc w pełni wykorzystać taktycznych i operacyjnych umiejętności doskonale wyszkolonych oddziałów, zostaje uwikłana w uporczywe, krwawe walki. Kiedy szala zwycięstwa zaczyna jednak przechylać się na stronę Mongołów z nieoczekiwaną pomocą przychodzi przyroda. Tajfun o nieprawdopodobnej sile rozbija flotę napastników. Kamikaze - "boski wiatr" - będą o nim mówili od tej pory Japończycy. |
 |
 |
Zwycięstwo nad Mongołami niezwykle zwiększyło autorytet rodu Hojo i mimo trudności ekonomicznych Japonii, związanych z podjęciem gigantycznego wysiłku obronnego, umocniło jego pozycję.
Dzieje się tak aż do roku 1315, kiedy to urząd shikkena obejmuje nieudolny Takaoki Hojo. Nie mogąc wynagrodzić wasali za odniesione zwycięstwa ród Hojo naraził się na ich atak.
Od 1331 roku rozgorzała wojna między wojskami regenta, a zwolennikami odbudowania władzy cesarskiej.
W 1333 roku położono kres władzy regenta, gdy Ashikaga Takauji - wasal Hojo - przeszedł na stronę cesarza, a inny wasal zajął Kamakurę. Ostatni regent i jego rodzina popełnili seppuku.
Teraz jednak cesarz Daigo II zaczął być zależny od mianowanego w 1338 roku szoguna Takauji Ashikaga. W tej sytuacji postanawia on opuścić Kioto i przenosi się na południe Japonii prowadząc wieloletnią walkę o władzę. |
Na górnym banerze - zamek Utsunomiya ufundowany w 1062 r przez Hidesato Fujiwara. W okresie Kamakura przeszedł w ręce klanu Utsunomiya i pozostawał w jego posiadaniu przez 500 lat. Klan został pobity przez Hideyoshiego, a zamek skonfiskowany w roku 1578.
|
|
|
